Ondokuzmayıs Üniversitesi (OMÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Önder Duman, “100. yılında Cumhuriyet ve Atatürk” konulu konferans verdi.
Duman, Büyükşehir Belediyesi Ömer Halisdemir Konferans Salonu’nda düzenlenen konferansta, cumhuriyete giden yolda yaşanan tarihi süreci anlattı.
Yüz yıl önce yaşanan olayları o dönemin şartlarına göre değerlendirmek gerektiğini vurgulayan Duman, “1912’den 1922’ye kadar savaşan bir milletten, bir halktan bahsediyoruz. Savaş dönemindeki yaşananları o dönemin haletiruhiyesine göre irdelemek lazım. Biz 2023 dünyasında, kendi günümüzün koşullarında, kendi değer yargılarımızla, 100 yıl önceki olayı oradaki hareket tarzıyla alakalı insanların ne düşündüğünü, yaşadığını bilmeden hüküm vermeye çalışıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Mustafa Kemal Paşa’nın Suriye cephesindeyken kabinede harbiye nazırı olma düşüncesinin daha sonra milli mücadeleye dönüştüğü belirten Duman, şunları kaydetti:
“Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul’daki bu altı ayını ilk üç ay ve sonraki üç ayı ayrı düşünmek gerekir. Çünkü, Mustafa Kemal Paşa’nın aslında hala Birinci Dünya Savaşı bitmeden çok daha öncesinde Suriye cephesindeyken aklında İstanbul’da Ahmet İzzet Paşa’nın başkanlığındaki bir kabinede harbiye nazırı olma düşüncesi var. Hatta bu düşüncesini kabineye de sunuyor. ‘Minber’ isimli bir gazete çıkarıyor. Bu gazetede Mustafa Kemal imzasız yazılar kaleme alıyor ama 1919 yılının ilk aylarına gelindiğinde artık Mustafa Kemal Paşa kendisinin de yer alabileceği milli bir kabine kurulmasının mümkün olmayacağını sezmiş durumdadır. Artık yavaş yavaş arayışlar içerisindedir. Peki bu dönemde arayış içinde olan sadece kendisi midir? Hayır değil. Mesela bu dönemde Ali Fuat Cebesoy’un Mustafa Kemal Paşa’nın lise arkadaşı, en yakın arkadaşı. Bir diğeri Kazım Karabekir…”
Milli Mücadele’nin bir birlik hareketi olduğunu söyleyen Duman, “Bu hareketin de lideri Mustafa Kemal Paşa’dır ama Mustafa Kemal ile İstanbul’da kalan, mücadele eden bir ekip de var.” diye konuştu.
