“`html
İran ve İsrail arasındaki gerilim devam ettikçe yatırımcıların dikkatleri üzerine yoğunlaşıyor. Geçtiğimiz hafta sonu ABD, İran’daki üç kritik nükleer tesis olan Fordo, Natanz ve İsfahan’a hava saldırısı düzenledi. ABD Başkanı Donald Trump, bu saldırıların ardından İran’ın önemli nükleer zenginleştirme tesislerinin başarılı bir şekilde hedef alındığını vurgulayarak, Tahran’ın barış müzakerelerine yönelmek zorunda olduğunu, aksi takdirde ilerideki saldırıların daha yıkıcı olabileceğini ifade etti.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Washington yönetiminin Tahran ile çatışmayı sürdürmek yerine diplomatik yollarla çözüm arayışı içinde olduğunu duyurdu. Uzmanlar, Orta Doğu’daki artan gerilimin enerji arzı ve genel ekonomik durumu tehdit ettiğine dikkat çekerek, bölgeden gelen gelişmeleri dikkatle izlemeye devam ettiklerini belirtti.
Orta Doğu’nun petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretimini dünya pazarlarına ulaştıran Hürmüz Boğazı, ABD’nin İran’a yönelik hava saldırısının ardından tekrar kapanma olasılığı ile gündeme geldi. Küresel ölçekte deniz yolu ile taşınan ham petrolün yaklaşık üçte biri Hürmüz Boğazı’ndan geçerken, LNG ticaretinin yüzde 20’si de bu su yolunu kullanıyor. Asya ülkeleri, bölgeden sevk edilen petrolün en büyük alıcıları arasında yer alıyor.
İranlı yetkililerin durumu değerlendirmeleri dikkatle takip edilirken, İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi İsmail Kevseri, Meclisin Hürmüz Boğazı’nın kapatılması gerektiği sonucuna ulaştığını, ancak nihai kararın Milli Güvenlik Yüksek Konseyi’nde olduğunu açıkladı. Uzmanlar, 1970’lerde yaşanan petrol krizine benzer bir arz sıkıntısının küresel ekonomide ciddi sıkıntılara yol açabileceğini kaydetti.
Cuma günü New York Borsası’nda Nasdaq endeksi yüzde 0,51, S&P 500 endeksi yüzde 0,22 değer kaybederken, Dow Jones endeksi ise yüzde 0,08’lik bir artış kaydetti. ABD’deki endeks vadeli kontratlar, Orta Doğu’daki gerilimlerin ardından yeni haftaya negatif bir başlangıç yaptı. Enerji arzı konusundaki kaygılar sürerken, Brent petrolün varil fiyatı yeni haftaya yüzde 1,2 artışla 76,8 dolardan başladı. Batı Teksas türü (WTI) ham petrol de aynı dönemde yüzde 1,3’lük bir artışla 74,7 dolara yükseldi.
Tahvil piyasasında satıcılı bir seyir gözlemlenirken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yeni haftaya yüzde 4,40 seviyesinde, 2 baz puan artışla başladı. Altın fiyatları ise ABD’nin diplomatik çözüme yönelik mesajlarının etkisiyle önceki kazançlarını geri verdi ve şu anda yüzde 0,8 azalışla 3,358 dolardan işlem görüyor. Para birimleri arasında dolar, gelişmiş ülke para birimlerine karşı değer kazanırken, dolar endeksi de yüzde 0,4’lük bir artışla 99,1 seviyelerine çıktı.
Avrupa borsalarında, Cuma günü İngiltere hariç genel olarak olumlu bir görünüm söz konusuydu ve jeopolitik gerginlikler bölgenin ana gündem maddesi. Avrupa borsalarında endeks vadeli kontratlar yeni haftaya negatif bir başlangıç yaptı. İmalat sanayi aktivitesi ve ekonomik büyüme yönündeki sorunlar devam ederken, enerji arzındaki sıkıntılar maliyetleri artırma potansiyeline sahip. Yatırımcılar, Hürmüz Boğazı’ndan gelecek olan haberleri dikkatle izliyor. Bugün, Avrupa genelinde imalat sanayi ve hizmet sektörüne dair Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerinin açıklanması bekleniyor.
Uzmanlar, geçtiğimiz günlerde açıklanan ve beklentilerin üstünde gelen büyüme verilerinin, Avro Bölgesi’ndeki resesyon endişelerini bir parça olsun azalttığını belirtti.
Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,20 değer kaybederken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,48, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,27 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,74 artış gösterdi.
Asya borsalarında genel olarak karışık bir seyir gözlemlenirken, Orta Doğu’daki gerginlikler bölgedeki hisse senedi piyasalarını etkiliyor. Hürmüz Boğazı’ndan yapılan enerji sevkiyatları, çoğunlukla Asya ülkelerine ulaşırken, bu ülkelerde gelişmelere yönelik haber akışı yakından takip ediliyor. İran’ın herhangi bir boğaz kapatma teşebbüsünde, bu durumu tümden kapatmak yerine bazı ülkelerin tankerlerine yaptırım uygulama ihtimalinin ön planda olduğu, Çinli tankerlerin ise muhtemel yaptırımlardan daha az etkileneceği iyimserliği, Çin endekslerini destekliyor.
Bölgedeki makroekonomik göstergeler de dikkatle izleniyor. Bugün yayımlanan verilere göre, Japonya’da Haziran ayına ait imalat sanayi PMI 50,4 ile önceki aya göre bir artış gösterirken, hizmet sektörü PMI değeri de 51,5 ile güçlü kalmaya devam etti.
Bu gelişmeler ışığında, Japonya’da Nikkei 225 endeksi kapanışa yakın yüzde 0,2, Güney Kore’de Kospi endeksi de yüzde 0,3 düşerken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,3 arttı.
Cuma günü yatırımcılar tarafından alış ağırlıklı bir seyrin izlendiği Borsa İstanbul’da, BIST 100 endeksi günü yüzde 1,11’lik bir artışla 9.203,37 puandan kapandı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı Haziran vadeli kontrat ise Cuma akşam seansında, normal kapanışın yüzde 0,4 üzerinde 10.306,00 puandan işlem gördü.
Dolar/TL, Cuma günü yüzde 0,1 artışla 39,6730’dan gün sonunda kapanış yaptı ve bugün bankalararası piyasa açılışında önceki kapanışına göre yüzde 0,1 artış ile 39,7270 seviyesinden işlem görmekte.
Analistler, yurt içinde finansal hizmetler güven endeksi ile yurt dışında dünya genelinde imalat sanayi ve hizmet sektörü PMI verilerinin dikkatle izlenmesi gerektiğini belirtirken, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.400 puanın direnç seviyeleri, 9.100 ve 9.000 puanın ise destek noktaları olduğunu vurguladılar.
10.00 Türkiye, Haziran ayı finansal hizmetler güven endeksi
10.30 Almanya, Haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
11.00 Avro Bölgesi, Haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
11.30 İngiltere, Haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
16.45 ABD, Haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
17.00 ABD, Mayıs ayı mevcut konut satışları
“`
